KEDİ VE KÖPEKLERDE DIŞ PARAZİTLER

Kedi ve Köpeklerde en çok görülen dış parazitler pire ve kenelerdir. Bu parazitler üzerinde yaşadıkları canlıyı beslenmek ve çoğalmak amacıyla kullanırlar. Dış parazitler üzerinde yaşadığı konaktan beslenmek amacıyla kan emerken bir takım deri reaksiyonlarına sebep olurlar işte bu reaksiyonların genel adı ektoparaziter dermatitis (deri yangısı)dir.

Ektoparaziter dermatitis kedi ve köpeklerde pire ve kenelerin neden olduğu dermatitislerin genel adıdır. Konakçı olduğu canlının kanını emerek beslenen bu parazitler hipersensivite ve kan kaybı anemisine neden olabilmekte ayrıca kene enfestasyonlarında, paraliz ve toksikasyon durumlarıyla karşılaşılabilmektedir.
Ektoparaziter dermatitisler adı altında pirelerin neden olduğu Pire ısırığı alerjisi ve kenelerin neden olduğu deri sistemi hasarları sayılabilir bu hasarların yanında parazit, mantar, bakteri ve virüsleri bulaştırarakta konaklarına zarar verirler.
Etkenler : Kedi ve köpeklerdeki keneler Ixodidae ailesine ait kenelerdir, bunlar; yumurta, larva, nimf ve erişkin olmak üzere dört dönem geçirirler, sert keratinize kabukla çevrilidirler, yetişkin dişi kenelerin yumurtlamadan önce kendi ağırlıklarının 100 katına çıkacak kadar beslenmeye ihtiyaçları vardır.
Kedi ve Köpeklerde bulunan pirelerden Ctenocephalides felis en çok rastlanılanıdır, C.canis ve Pulex irritans'a daha az raslanmaktadır. Yaşam çemberlerini tamamlamak için sıcak ve nemli ortamlara ihtiyaç duyarlar yumurta, larva, pupa ve yetişkin olmak üzere dört dönem geçiren pirelerin erişkinleri çok uzun mesafelere zıplayabilmekte ve yaşam çemberlerini 3 haftada tamamlayarak yaşam alanlarına binlerce yumurta dökmektedirler.

Belirtileri ve Patofizyoloji : Keneler sayı olarak çok fazla olduklarında kan kaybı anemisine yol açabilirler; ağrısız ısırıklarıyla lokal enfeksiyon riskine ve hasara yol açarlar; salyalarında taşıdıkları nörotoksinlerle metabolik etkiye, paralize neden olabilirler; diğer enfeksiyon etkenlerinin, parazitlerin ve virüslerin bulaşmasına neden olurlar.
Pireler pire ısırığı alerjisi; pire salyasında bulunan histamin benzeri komponentlerin kedi ve köpeklerde meydana getirdiği alerjik belirtilerdir. Kedi ve köpeklerde caudal dorso-lumbar bölgede milier dermatitis, kabuklanma, kepeklenme, kaşıntı, alopesi meydana getirir, lezyonlar kafa, boyun ve inguinal bölgede de görülebilir, köpeklerde papullere daha çok rastlanılır ayrıca köpeklerde hiperpigmentasyonda olabilir.

Ayırıcı Tanı, Teşhis ve Tedavi : Kenelerin hasta üzerinde görülmesi oldukça kolaydır, ancak pireler için az sayıda olduklarında aynı şey söz konusu değildir, bu nedenle pireler için " ıslak mendil" yöntemi denilen yöntemle tespit edilir. Hayvanın yanına koyulacak ıslak bir kağıt havlu yada mendil üzerinde hayvan tarandığında kırmızı-kahve lekeler oluşuyorsa test pozitifdir, bu lekelerin nedeni pirelerin emdikleri kandan aldıkları boya maddelerini dışkılarıyla dışarı atmalarıdır. Pire enfestasyonlarının ayırıcı tanısında; besin alerjisi, atopi, sarkoptes uyuzu, cheyletiellosis ve keratinizasyon bozuklukları bulunmaktadır.
Kene ve pire tedavisi amacıyla piyasada, pek çok farklı etken madde içeren preparatlar bulunmaktadır. Bu preparatlar küratif amaçla kullanılabileceği gibi preventif olarakta kullanılırlar.